17.02.2025

30 верасня 2024 года Літва звярнулася ў МКС з нагоды сітуацыі ў Беларусі, заявіўшы аб здзяйсненні высокапастаўленымі службовымі асобамі Беларусі злачынстваў супраць чалавечнасці ў перыяд з мая 2020 года. Канцылярыя пракурора Міжнароднага крымінальнага суда (МКС) праводзіць папярэдні разгляд сітуацыі.

Што будзе далей? Наш інфармацыйны агляд распавядае пра наступныя этапы звароту і пра тое, як дзяржавы могуць падтрымаць пачатак расследавання міжнародных злачынстваў у Беларусі. Азнаёміцца з ім можна тут.

Беларусь не з’яўляецца дзяржавай-удзельніцай МКС, але Літва лічыць, што МКС валодае юрысдыкцыяй па гэтай справе, паколькі некаторыя злачынствы былі здзейсненыя на яе ўласнай тэрыторыі і тэрыторыі іншых дзяржаў-удзельніц МКС: рэжым вымусіў сотні тысяч людзей бегчы і працягвае пераследваць іх нават за мяжой.

Папярэдні разгляд у МКС — найважнейшы крок у забеспячэнні правасуддзя для пацярпелых ад сур’ёзных парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі, аднак больш шырокая падтрымка з боку дзяржаў — шляхам далучэння да дадзенага звароту або накіравання дадатковых зваротаў, прадастаўлення доказаў і экстэрытарыяльнага пераследу на нацыянальным узроўні — будзе мець найважнейшае значэнне для забеспячэння правасуддзя для пацярпелых ад рэжыму, а таксама для дэманстрацыі нецярпімасці міжнароднай супольнасці да беспакаранасці.

Іншыя дзяржавы-ўдзельніцы МКС, далучыўшыся да звароту Літвы, дадуць зразумець, што міжнародная супольнасць не пацерпіць беспакаранасці за падобныя злачынствы.

Дзяржавы таксама могуць дапоўніць дзеянні МКС экстэрытарыяльным судовым пераследам на нацыянальным узроўні па злачынствах, якія не ўваходзяць у прадмет дадзенага звароту.