It is a distinguished international human rights expert with more than 20 years of experience from Amnesty International, OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR) and Penal Reform International who will lead the International Accountability Platform for Belarus (IABP).
»We are very excited that Andrea Huber will head International Accountability Platform for Belarus and our ongoing efforts to secure justice for the victims of human rights violations in Belarus«, says Rasmus Grue Christensen, CEO at DIGNITY.
International Accountability Platform for Belarus was established in 2021 by DIGNITY, Belarusian Human Rights Center Viasna, International Committee for the Investigation of Torture in Belarus, and REDRESS. In addition, several other Belarusian and international organizations are involved in the platform’s work.
They work together to ensure that evidence of gross human rights violations is collected, verified, analyzed, and preserved so it can be used by national and international accountability bodies in proceedings against the perpetrators.
The new head of the platform comes from a position as Head of the Human Rights Department at OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR) and has worked with human rights since she obtained her Master’s Degree in Law from University of Vienna in 1997.
»I’m very honored to be joining the International Accountability Platform, which I believe sets a new standard for this field of work. It sets a precedent for documenting and analyzing evidence and making it accessible for both prosecution and preservation,« says Andrea Huber.
»The scale and systematic pattern of the human rights violations in Belarus is exceptional, and it is of utmost importance that the international community does not let these violations go unpunished. «
Andrea Huber will join International Accountability Platform for Belarus on the 15th of August 2024, and she will be based in Vienna, Austria.
About
INTERNATIONAL ACCOUNTABILITY PLATFORM FOR BELARUS (IABP)
DIGNITY leads the work of the IAPB platform, which collects, verifies, and preserves evidence of possible international crimes committed by the Belarusian authorities and others in the run-up to and after the 2020 presidential elections. IAPB cooperates with, among others, the UN and national prosecutors investigating gross human rights violations in Belarus.
DIGNITY – DANISH INSTITUTE AGAINST TORTURE
DIGNITY is an international human rights and development organization that has been working for a world free from torture and violence since 1982. DIGNITY prevents torture and violence, treats traumatized victims, and helps document serious human rights violations so that those responsible can be brought to justice.
Today, the University of Graz in Austria is honoring the efforts to collect evidence of gross human rights violations in Belarus.
On Friday, March 22, 2024, an international human rights prize will be awarded to the International Accountability Platform for Belarus (IAPB), which collects evidence of gross human rights violations in Belarus and promotes accountability for perpetrators.
“This is an important recognition and strong boost to our work in Belarus and especially to the courageous Belarusian human rights activists who fight for justice every day”, says Rasmus Grue Christensen, CEO of DIGNITY, which is the lead organization of the IABP.
He will be accepting the award in Graz on Friday together with Victoria Federova from the International Committee for the Investigation of Torture in Belarus, one of the IAPB’s co-lead organisations.
“We will continue to collect evidence of crimes under international law, to support accountability efforts from criminal justice authorities and international mechanisms. We hope that this award will once again shine a spotlight on the ongoing and escalating human rights violations in Belarus, from 2020 up to the present day. Together we hope for the expansion of the fight against impunity in national jurisdictions. We will not stop in our quest for justice.”
Pavel Sapelko, representative and lawyer from Viasna, IAPB’s co-lead organization, also welcomes the recognition.
“We rely on the courage of the victims of torture and the efforts of human rights defenders, who share their stories and expertise with us. This prize is for them.”
The International Accountability Platform for Belarus was established in 2021 by DIGNITY, Belarusian Human Rights Center Viasna, International Committee for the Investigation of Torture in Belarus, and REDRESS. In addition, several other Belarusian and international organizations are also involved in the platform’s work.
They work together to ensure that evidence of gross human rights violations constituting crimes under international law is collected, verified, analyzed, and preserved so it can be used by national and international accountability bodies in proceedings against the perpetrators.
The award recognizes the initiative’s “outstanding efforts in combating impunity for human rights violations”.
The platform’s work is supported by a wide range of states, including Denmark, Germany, the UK, and the US as well as the European Union.
The Austrian University of Graz is behind the international prize, which has been awarded approximately every five years since 1992. Previous recipients include the 14th Dalai Lama and Volker Türk, who is currently the UN High Commissioner for Human Rights.
INTERNATIONAL ACCOUNTABILITY PLATFORM FOR BELARUS (IABP)
DIGNITY leads the work of the IAPB platform, which collects, verifies, and preserves evidence of possible international crimes committed by the Belarusian authorities and others in the run-up to and after the 2020 presidential elections. IAPB cooperates with, among others, the UN and prosecutors investigating gross human rights violations in Belarus.
DIGNITY – DANISH INSTITUTE AGAINST TORTURE
DIGNITY is an international human rights and development organization that has been working for a world free from torture and violence since 1982. DIGNITY prevents torture and violence, treats traumatized victims, and helps document serious human rights violations so that those responsible can be brought to justice.
For further information, please contact press advisor, Marie Torp Christensen, by phone +45 27577349 or email matc@dignity.dk
На пасяджэнні Камітэта па чалавечым вымярэнні АБСЕ, якое адбылося сёння ў Вене, Платформа (IAPB) заклікала яго членаў прыняць больш дзейсныя ўнутраныя меры для прыцягнення да адказнасці меркаваных вінаватых у злачынствах па міжнародным праве. Нягледзячы на пагаршэнне сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі і яе ролю ва ўкраінскім канфлікце, ,было распачатае расследаванне ўсяго некалькіх выпадкаў, а магчымасці пацярпелых атрымаць доступ да правасуддзя працягваюць звужацца.
На пасяджэнні Камітэта АБСЕ па чалавечым вымярэнні Платформа прадставіла сваю апошнюю справаздачу аб праведзенай працы, што падрабязна апісвае яе нядаўнюю працу па падтрымцы органаў крымінальнага правасуддзя і міжнародных структур па правах чалавека.
“Усё большая колькасць зваротаў пацярпелых ад шматлікіх рэпрэсій або канфлікту, якія паступаюць у органы ўлады еўрапейскіх краін, не забяспечваецца дастатковымі рэсурсамі для расследавання і судовага разбору”, – кажа Кейт Віньесваран, кіраўнік Платформы. “Дакументаванне меркаваных міжнародных злачынстваў, здзейсненых у Беларусі, мае вырашальнае значэнне для забеспячэння будучага судовага пераследу, але гэта мэта можа быць рэалізавана толькі ў тым выпадку, калі дзяржавы выдзеляць рэсурсы для яе ажыццяўлення”.
У перыяд з красавіка па верасень 2023 года Платформа накіравала падрабязныя матэрыялы ў органы крымінальнага правасуддзя яшчэ дзвюх дзяржаў, у выніку чаго колькасць еўрапейскіх дзяржаў, якія атрымалі садзейнічанне Платформы ў правядзенні патэнцыйных расследаванняў меркаваных міжнародных злачынстваў, здзейсненых у Беларусі, павялічылася да трох. У матэрыялах змяшчаецца факталагічны і юрыдычны аналіз асноўных фактаў і кантэкстуальных элементаў злачынстваў супраць чалавечнасці ў Беларусі, а таксама ролі дзяржаўных сілавых структур, якія маюць дачыненне да іх здзяйснення.
Платформа таксама падтрымала працу Упраўлення Вярхоўнага камісара па правах чалавека па вывучэнні сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі і дакладчыка Маскоўскага механізму прафесара Эрве Аскенсія, у тым ліку прадаставіўшы доступ да сведкаў і спраў у сваёй калекцыі, а таксама інфармацыю аб дзяржаўных сілавых структурах, злачынствах на сэксуальнай і гендэрнай глебе і патрэбах у прыцягненні да адказнасці.
Падтрымка Платформай дакладчыка Маскоўскага механізма АБСЕ паспрыяла яго выснове аб здзяйсненні дзяржаўнымі суб’ектамі цэлага шэрагу парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі і паслужыла падставай для яго звароту да міжнароднай супольнасці з заклікам прыкласці больш намаганняў для прыцягнення вінаватых да адказнасці і працягваць падтрымліваць пацярпелых, грамадзянскую супольнасць і іншых суб’ектаў, што ўдзельнічаюць у забеспячэнні прыцягнення да адказнасці.
“Згодна з нашым апошнім апытаннем, пацярпелыя і іншыя сведкі знаходзяцца больш чым у 30 краінах. Дакладчык Маскоўскага механізма АБСЕ, а таксама Вярхоўны камісар ААН рэкамендавалі дзяржавам дабівацца прыцягнення да адказнасці праз правядзенне нацыянальных працэсаў на аснове прынятых прынцыпаў экстэрытарыяльнай і ўніверсальнай юрысдыкцыі”, – сказала Вікторыя Фёдарава, прадстаўнік Міжнароднага камітэта па расследаванні катаванняў у Беларусі, які з’яўляецца адным з сузаснавальнікаў Платформы. “Мы заклікаем дзяржавы праявіць палітычную волю, вылучыць дадатковыя рэсурсы следчым органам, а таксама ініцыяваць змены ў сваім заканадаўстве”.
Гэтыя запыты аб садзейнічанні былі задаволеныя ва ўмовах пагаршэння сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі. На сённяшні дзень у турмах застаецца 1475 палітычных зняволеных. Цягам справаздачнага перыяду пры невядомых абставінах у зняволенні загінулі палітвязні беларускі блогер Мікалай Клімовіч і беларускі мастак Алесь Пушкін. Вядомыя апазіцыйныя палітыкі, у тым ліку Марыя Калеснікава, Мікола Статкевіч, Сяргей Ціханоўскі і Віктар Бабарыка працяглы час утрымліваюцца пад вартай без сувязі са знешнім светам. КДБ і МУС прызналі 148 арганізацый экстрэмісцкімі фармаваннямі, у тым ліку аднаго з сузаснавальнікаў Платформы — Праваабарончы цэнтр “Вясна”.
“Мы пераадольваем супраціўленне беларускіх уладаў і працягваем сваю дзейнасць па зборы, апрацоўцы і сістэматызацыі доказаў меркаваных злачынстваў супраць чалавечнасці. Гэта адбываецца ў абстаноўцы паўсюдных рэпрэсій у дачыненні да пацярпелых і ціску на нас, праваабаронцаў,” сказаў Павел Сапелка, прадстаўнік Праваабарончага цэнтру “Вясна”, аднаго з сузаснавальнікаў Платформы. “Нашы агульныя намаганні па спыненні беспакаранасці павінны прынесці плён, калі ёсць палітычная воля дэмакратычных дзяржаў правесці расследаванне і прыцягнуць вінаватых да адказнасці. Кола меркаваных злачынстваў рэжыму пашыраецца і гэта патрабуе адэкватнага адказу.”
Платформа атрымала фінансаванне для працягу сваёй працы на наступныя тры гады, з кастрычніка 2023 г. па верасень 2026 г., на працягу якіх яна зможа выкарыстаць ужо створаную інфраструктуру і напрацаваны досвед для прымянення праактыўнага падыходу да забеспячэння прыцягнення да адказнасці і ўмацавання свайго падыходу, арыентаванага на пацярпелых.
Пра Міжнародную платформу па прыцягненні вінаватых да адказнасці для Беларусі
Міжнародная платформа па прыцягненні вінаватых да адказнасці для Беларусі (International Accountability Platform for Belarus, IAPB) – гэта інавацыйная платформа грамадзянскай супольнасці, якая займаецца зборам, апрацоўкай, верыфікацыяй і захаваннем доказаў сур’ёзных парушэнняў правоў чалавека, якія з’яўляюцца злачынствамі па міжнародным праве, меркавана здзейсненых у Беларусі ў кантэксце прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і ў наступны перыяд, з мэтай падтрымкі органаў па прыцягненні да адказнасці і забеспячэння доступу беларусаў і іншых пацярпелых да сродкаў прававой абароны і кампенсацыі шкоды. З красавіка 2021 г. Платформа збірае інфармацыю і доказы катаванняў, згвалтаванняў і іншых актаў сэксуальнага і гендарнага гвалту, адвольных арыштаў і затрыманняў, пазасудовых забойстваў і іншых бесчалавечных дзеянняў, здзейсненых дзяржаўнымі суб’ектамі ў Беларусі, якія могуць уяўляць сабой злачынствы супраць чалавечнасці. Платформа збірае інфармацыю і сведчанні ў пацярпелых і сведак як у Беларусі, так і за яе межамі, падаючы ім доступ да інфармацыі і магчымасць звярнуцца па псіхасацыяльную дапамогу незалежна ад іх месцазнаходжання. Кіруюць Платформай DIGNITY — Дацкі інстытут супраць катаванняў, Праваабарончы цэнтр “Вясна”, Міжнародны камітэт па расследаванні катаванняў у Беларусі і REDRESS.
Мандат Платформы падтрымліваецца Еўрапейскім Саюзам і дзяржавамі, у тым ліку Аўстрыяй, Вялікабрытаніяй, Германіяй, Даніяй, ЗША, Ірландыяй, Ісландыяй, Нарвегіяй, Нідэрландамі, Славакіяй, Фінляндыяй, Чэхіяй, Швейцарыяй, і Швецыяй. З улікам важнасці працы Платформы, яе мандат, пачатак якога прыпадае на 24 сакавіка 2021 г., быў падоўжаны ў 2022 г. да верасня 2023 г., а таксама зусім нядаўна – да верасня 2026 г.
У знак прызнання ўнёску ў прасоўванне правоў чалавека ў Беларусі “Вясна” ў верасні 2022 г. атрымала прэмію Альбі Фонду Клуні за справядлівасць, а яе заснавальнік Алесь Бяляцкі — Нобелеўскую прэмію міру у кастрычніку 2022 г. У студзені 2023 г. Міжнародны камітэт быў ушанаваны ўзнагародай “Праваабарончая кампанія / ініцыятыва года 2022”.
IAPB нарошчвае намаганні па забеспячэнні адказнасці і правасуддзя для ахвяр і пацярпелых у Беларусі. Інфармацыя і доказы, прадастаўленыя Вярхоўнаму камісару ААН па правах чалавека (УВКПЧ), спрыялі нядаўнім высновам аб тым, што парушэнні правоў чалавека ў Беларусі могуць прадстаўляць сабой злачынствы супраць чалавечнасці, гаворыцца ў нядаўна апублікаваным дакладзе IAPB аб ходзе работы.
Высновы Вярхоўнага камісара ААН, прадстаўленыя Савету па правах чалавека ААН у сакавіку, былі зробленыя на аснове інтэрв’ю з 207 пацярпелымі і сведкамі і аналізу больш за 2 500 дакументаў. З іх доступ да больш чым 100 рэспандэнтаў і 1300 дакументаў быў прадастаўлены Платформай. Акрамя таго, Платформа прадставіла дакументы аб 180 выпадках сексуальнага і гендарнага гвалту, якія Вярхоўны камісар прызнаў дакладнымі, што спрыяла высновам пра тое, што ў Беларусі меў месца сексуальны і гендэрны гвалт.
У апошняй справаздачы Платформы аб праведзенай працы таксама гаворыцца, што сёння Платформа аказвае дапамогу органам крымінальнага правасуддзя чатырох дзяржаў, якія ажыццяўляюць або разглядаюць магчымасць ажыццяўлення ўніверсальнай або экстэрытарыяльнай юрысдыкцыі ў дачыненні да злачынстваў па міжнародным праве, меркавана здзейсненых у Беларусі, такім чынам спрыяючы адкрыццю ў будучыні жыццяздольных крымінальных спраў для прыцягнення вінаватых да адказнасці і пакрыцця шкоды пацярпелым.
У той жа час, Платформа працягвае пашыраць сваю калекцыю інфармацыі і сведчанняў аб меркаваных злачынствах па міжнародным праве, захоўваючы іх у спецыяльна створаных лічбавых архівах, што гарантуе іх даступнасць у доўгатэрміновай перспектыве. У справаздачны перыяд (кастрычнік 2022 г. – сакавік 2023 г.) Платформа сабрала інфармацыю і доказы ў больш чым 2300 пацярпелых і сведак, што знаходзяцца як у Беларусі, так і за яе межамі, а таксама захавала больш за 750 000 файлаў з адкрытых крыніц.
Як адзначыў Вярхоўны камісар ААН у сваіх высновах, у Беларусі няма абгрунтаваных перадумоў для правасуддзя і аднаўлення справядлівасці для пацярпелых, таму захаванне гэтых доказаў з’яўляецца вельмі важным. У краіне захоўваецца беспакаранасць за парушэнні правоў чалавека, а выхад Беларусі з Факультатыўнага пратакола да Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах ад 8 лістапада 2022 г. ужо ўступіў у сілу з 8 лютага 2023 г., што пазбаўляе беларускіх грамадзян магчымасці паведамляць аб парушэннях Пакта ў Камітэт ААН па правах чалавека.
Кейт Віньесваран, кіраўнік IAPB, заявіла:
“Беларускія ўлады дагэтуль не прыцягнулі да адказнасці ніводнага вінаватага ў Беларусі, бо не хочуць гэтага рабіць. Адзіныя шанцы па аднаўленні справядлівасці для пацярпелых — гэта гатоўнасць трэціх дзяржаў праводзіць расследаванні і ажыццяўляць правасуддзе, а таксама праз органы ААН па правах чалавека і, для больш абмежаванага кола злачынстваў, Міжнародны крымінальны суд. У параўнанні з тым часам, калі была створана Платформа, сітуацыя ў Беларусі ўскладнілася, павялічылася колькасць парушэнняў міжнароднага права правоў чалавека і міжнароднага крымінальнага права, якія заслугоўваюць расследавання. Рост колькасці запытаў аб садзеянні кажа, што Платформа ў значнай ступені можа задаволіць гэтыя патрэбы”.
Вікторыя Фёдарава, прадстаўнік Міжнароднага камітэта па расследаванні катаванняў у Беларусі, адной з арганізацый-сукіраўнікоў Платформы, адзначыла:
“У інтэрв’ю, праведзеных з Упраўленнем Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека, беларусы, пацярпелыя ад катаванняў, падкрэслілі важнасць дакументавання парушэнняў, збору і захавання доказаў, неабходных для працэсаў прыцягнення да адказнасці і для будучага прызнання іх статусу пацярпелых. Мы будзем працягваць збіраць доказы злачынстваў, прадугледжаных міжнародным правам, каб падтрымаць намаганні па прыцягненні да адказнасці з боку органаў крымінальнага правасуддзя і міжнародных механізмаў.”
Павел Сапелка, прадстаўнік і юрыст ПЦ “Вясна”, яшчэ адной арганізацыі-сукіраўніка Платформы, сказаў:
“Мы далі адказ на пытанне аб здольнасці праваабарончых арганізацый запоўніць прабелы ў існуючых механізмах збору, сістэматызацыі і захоўвання доказаў для будучага прыцягнення да адказнасці вінаватых у злачынствах супраць чалавечнасці. Мы будзем цвёрда стаяць на пярэднім краі барацьбы за захаванне праўды аб жорсткасці аўтарытарных уладаў, што прайгралі выбары, падтрымліваючы легальныя механізмы адказнасці ды развіваючы практыку барацьбы з беспакаранасцю незалежна ад межаў. Моцнымі павінны быць не толькі дыктатары, але і тыя дэмакратычныя сілы, якія адстойваюць і прасоўваюць прынцыпы правоў чалавека.”
Праз больш чым два гады пасля прэзідэнцкіх выбараў, якія адбыліся ў жніўні 2020 г., сітуацыя з правамі чалавека ў Беларусі значна пагоршылася. Цяпер у турмах пакутуюць не менш за 1495 палітычных зняволеных, у тым ліку кіраўнікі “Вясны”, яе старшыня і лаўрэат Нобелеўскай прэміі Алесь Бяляцкі і намеснік старшыні Валянцін Стэфановіч, якія ў сакавіку былі асуджаныя за сваю праваабарончую дзейнасць да дзесяці і дзевяці гадоў пазбаўлення волі адпаведна. Агрэсія Расеі супраць Украіны, якую, відаць, падтрымлівае Беларусь, пагоршыла сітуацыю для грамадзян Беларусі як унутры краіны, так і за яе межамі.
У сваім нядаўнім дакладзе, апублікаваным у траўні, дакладчык Маскоўскага механізму АБСЕ па Беларусі адзначыў неабходнасць для міжнароднай супольнасці “падтрымліваць ініцыятывы, скіраваныя на асвятленне і дакументаванне парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі, і, у прыватнасці, працу Міжнароднай платформы па прыцягненні вінаватых да адказнасці для Беларусі”. Платформа падзялілася з дакладчыкам сабранай інфармацыяй і доказамі, у тым ліку дакументамі з адкрытых і закрытых крыніц па асобных справах, якія дакладчык палічыў “вельмі надзейнымі”.
Кантакты:
Пра Міжнародную платформу па прыцягненню вiнаватых да адказнасці для Беларусі
Міжнародная платформа па прыцягненні вінаватых да адказнасці для Беларусі (International Accountability Platform for Belarus, IAPB) – гэта інавацыйная платформа грамадзянскай супольнасці, якая займаецца зборам, апрацоўкай, верыфікацыяй і захаваннем доказаў сур’ёзных парушэнняў правоў чалавека, якія з’яўляюцца злачынствамі па міжнародным праве, меркавана здзейсненых у Беларусі ў кантэксце прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і ў наступны перыяд, з мэтай падтрымкі органаў па прыцягненні да адказнасці і забеспячэння доступу беларусаў і іншых пацярпелых да сродкаў прававой абароны і кампенсацыі шкоды. З красавіка 2021 г. Платформа збірае інфармацыю і доказы катаванняў, згвалтаванняў і іншых актаў сэксуальнага і гендарнага гвалту, адвольных арыштаў і затрыманняў, пазасудовых забойстваў і іншых бесчалавечных дзеянняў, здзейсненых дзяржаўнымі суб’ектамі ў Беларусі, якія могуць уяўляць сабой злачынствы супраць чалавечнасці. Платформа збірае інфармацыю і сведчанні ў пацярпелых і сведак як у Беларусі, так і за яе межамі, падаючы ім доступ да інфармацыі і магчымасць звярнуцца па псіхасацыяльную дапамогу незалежна ад іх месцазнаходжання. Кіруюць Платформай DIGNITY — Дацкі інстытут супраць катаванняў, Праваабарончы цэнтр “Вясна”, Міжнародны камітэт па расследаванні катаванняў у Беларусі і REDRESS.
Мандат Платформы падтрымліваецца Еўрапейскім Саюзам і дзяржавамі, у тым ліку Аўстрыяй, Вялікабрытаніяй, Германіяй, Даніяй, ЗША, Ірландыяй, Ісландыяй, Нарвегіяй, Нідэрландамі, Славакіяй, Фінляндыяй, Чэхіяй, Швейцарыяй, і Швецыяй. З улікам важнасці працы Платформы, яе мандат, пачатак якога прыпадае на 24 сакавіка 2021 г., быў падоўжаны ў 2022 г. да верасня 2023 г.
У знак прызнання ўнёску ў прасоўванне правоў чалавека ў Беларусі “Вясна” ў верасні 2022 г. атрымала прэмію Альбі Фонду Клуні за справядлівасць, а яе заснавальнік Алесь Бяляцкі — Нобелеўскую прэмію міру у кастрычніку 2022 г. У студзені 2023 г. Міжнародны камітэт быў ушанаваны ўзнагародай “Праваабарончая кампанія / ініцыятыва года 2022”.
У сваім дакладзе Савету ААН па правах чалавека, апублікаваным сёння, Вярхоўны камісар ААН па правах чалавека прыйшоў да высновы, што існуюць дастатковыя падставы меркаваць, што ў Беларусі здзяйсняліся і працягваюць здзяйсняцца сістэматычныя, шырокамаштабныя і грубыя парушэнні правоў чалавека, якія могуць быць злачынствамі супраць чалавечнасці.
Аднак даклад таксама робіць выснову адсутнасць падстаў чакаць справядлівасці ў дачыненні да парушэнняў правоў чалавека, здзейсненых у Беларусі, з улікам “актыўнай палітыкі па абароне вінаватых і недапушчэнні прыцягнення да адказнасці”, і рэкамендуе дзяржавам-сябрам “працаваць над прыцягненнем да адказнасці з дапамогай разгляду ў нацыянальных судах на аснове агульнапрынятых прынцыпаў экстэрытарыяльнай і ўніверсальнай юрысдыкцыі”.
Міжнародная платформа па прыцягненні вінаватых да адказнасці для Беларусі (IAPB) падтрымлівае гэтую рэкамендацыю і заклікае дзяржавы разгледзець магчымасць прымянення ўніверсальнай або экстэрытарыяльнай юрысдыкцыі для прыцягнення меркаваных злачынцаў да адказнасці і забеспячэння правасуддзя для пацярпелых, у адпаведнасці з абавязацельствамі дзяржаў па расследаванні і пераследзе міжнародных злачынстваў паводле міжнароднага права.
Даклад Упраўлення Вярхоўнага камісара па правах чалавека створаны на аснове інтэрв’ю з 207 сведкамі і відавочцамі, а таксама аналізу больш за 2500 дакументаў. Ён прызнае дзяржаўныя органы Беларусі адказнымі за шырокамаштабныя і сістэматычныя парушэнні правоў чалавека ў перыяд з 1 мая 2020 года па 31 снежня 2022 года, такія як незаконнае пазбаўленне жыцця, катаванні і жорсткае абыходжанне, у тым ліку сэксуальны гвалт, парушэнні правоў на свабоду выказвання меркаванняў, мірных сходаў і асацыяцый, адмову ў належнай прававой працэдуры і праве на ўезд у сваю краіну.
Як кажа Вярхоўны камісар па правах чалавека Фолькер Цюрк:
“Наш даклад апісвае непрымальную карціну беспакаранасці і практычна поўнага знішчэння грамадзянскай прасторы і асноўных свабод у Беларусі. Урад абавязаны перад сваім народам пакласці канец масавым рэпрэсіям і правесці бесстаронняе і празрыстае расследаванне, каб прыцягнуць вінаватых у сур’ёзных парушэннях да адказнасці”.
У адказ на даклад, Павел Сапелка (“Вясна”, арганізацыя-сукіраўнік Платформы), сказаў:
“Мужнасць ахвяр катаванняў і намаганні праваабаронцаў па прадухіленні беспакаранасці прывядуць да таго, што ўсе вядомыя выпадкі катаванняў і забароненага абыходжання, іншыя бесчалавечныя акты будуць пакараныя. Мы вітаем намаганні міжнародных арганізацый і выказваем надзею на пашырэнне практыкі барацьбы з беспакаранасцю ў нацыянальных юрысдыкцыях. Мы не спынімся на сваім шляху да справядлівасці”.
Вікторыя Фёдарава з Міжнароднага камітэта па расследаванні катаванняў у Беларусі, які таксама з’яўляецца сукіраўніком Платформы, заявіла:
“Мы вітаем даклад Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека і цалкам падтрымліваем яго высновы адносна магчымай кваліфікацыі парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі як злачынстваў супраць чалавечнасці. Гэта дазволіць нам прасунуцца ва ўжыванні прынцыпу ўніверсальнай юрысдыкцыі для пераследу вінаватых у іншых дзяржавах. Адзначу важны ўнёсак Міжнароднай платформы па прыцягненні вінаватых да адказнасці для Беларусі і беларускіх праваабарончых арганізацый у падрыхтоўку дакладу. Гэта вынік нашай працы па дакументаванні і захаванні доказаў парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі”.
Платформа аказала істотную падтрымку групе УВКПЧ па вывучэнні сітуацыі ў Беларусі (OEB), у тым ліку праз садзейнічанне ў правядзенні інтэрв’ю з больш чым 100 пацярпелымі і сведкамі і прадастаўленне доступу да больш чым 1300 дакументаў па цэлым шэрагу парушэнняў, якія, згодна з высновамі Групы, былі здзейсненыя дзяржаўнымі суб’ектамі.
Даклад таксама зафіксаваў больш за 100 выпадкаў сэксуальнага і гендарнага гвалту ў дачыненні да затрыманых, і прызнаў яшчэ 180 выпадкаў, задакументаваных і прааналізаваных арганізацыямі грамадзянскай супольнасці, заслугоўваючымі давер. Аднак Вярхоўны камісар падкрэсліў, што маштабы сексуальнага і гендарнага гвалту (СГГ), хутчэй за ўсё, заніжаныя з-за стыгмы, страху перад рэпрэсіямі і адмовы ў доступе ў краіну следчых ААН па правах чалавека. У дакладзе таксама адзначаны асаблівыя парушэнні супраць прадстаўнікоў LGBTIQ+.
Платформа падтрымала высновы групы па СГГ, і цяпер рэалізуе гендарную стратэгію, імкнучыся да таго, каб любыя крымінальныя расследаванні і пераслед міжнародных злачынстваў, учыненых у Беларусі, праводзіліся ў гендарна кампетэнтным ключы і ўлічвалі ўвесь спектр шкоды, нанесенай мужчынам, жанчынам і асобам з рознай сэксуальнай арыентацыяй і гендарнай ідэнтычнасцю.
Кейт Віньесваран, кіраўнік Платформы, сказала:
“Цяпер дзяржавы павінны выканаць свае абавязацельствы па забеспячэнні адказнасці, надаўшы беларусам доступ да сродкаў прававой абароны. Прагрэсіўная прававая база, якая дае органам крымінальнага правасуддзя магчымасць ажыццяўляць універсальную або экстэрытарыяльную юрысдыкцыю ў дачыненні да злачынстваў, здзейсненых у Беларусі, бессэнсоўная, калі ёй не карыстацца. У беларусаў вельмі мала інстанцый, дзе яны могуць шукаць правасуддзя, і тыя, якія ўсё ж маюцца, павінны быць даступныя”.
З заявай УВКПЧ і поўным дакладам можна азнаёміцца па спасылцыпа спасылцы.
Кантакты:
Пра Міжнародную платформу па прыцягненню вiнаватых да адказнасці для Беларусі
Міжнародная платформа па прыцягненні вінаватых да адказнасці для Беларусі (International Accountability Platform for Belarus) — гэта кааліцыя незалежных няўрадавых арганізацый, якія аб’ядналі свае намаганні для збору, апрацоўкі, верыфікацыі і захавання доказаў сур’ёзных парушэнняў правоў чалавека, што з’яўляюцца злачынствамі супраць чалавечнасці, меркавана здзейсненых беларускімі ўладамі і іншымі суб’ектамі напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і пасля іх. У яе аснове ляжаць намаганні беларускіх праваабарончых арганізацый па зборы інфармацыі аб парушэннях правоў чалавека, учыненых у Беларусі. Больш падрабязную інфармацыю пра Платформу можна знайсці на сайце iapbelarus.org. У склад Платформы ўваходзяць DIGNITY — Дацкі інстытут супраць катаванняў, Праваабарончы цэнтр “Вясна”, Міжнародны камітэт па расследаванні катаванняў у Беларусі і REDRESS.
Сёння суд Ленінскага раёна г. Мінска вынес доўгія тэрміны пазбаўлення волі чатыром праваабаронцам ПЦ “Вясна” – арганізацыі-сукіраўніку Платформы. Алесь Бяляцкі, старшыня арганізацыі і лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру, і Валянцін Стэфановіч, яго намеснік, атрымалі 10 і 9 гадоў адпаведна. Па той жа справе Уладзімір Лабковіч, каардынатар кампаніі “Праваабаронцы за свабодныя выбары”, а таксама Зміцер Салаўёў, якога судзілі завочна, былі асуджаныя на 7 і 8 гадоў адпаведна.
Каментуючы прысуд, Павел Сапелка, прадстаўнік і юрыст “Вясны”, сказаў:
“Гэта сур’ёзны ўдар па нашай арганізацыі, і мы не можам цяпер выправіць абуральна несправядлівы судовы прысуд – інструмент рэпрэсій беларускіх уладаў. Але мы не перастанем збіраць доказы злачынстваў таталітарнага рэжыму, несучы праўду пра становішча з правамі чалавека ў Беларусі і падтрымліваючы ахвяр парушэнняў правоў і свабод. Пагарда да базавых каштоўнасцяў правоў чалавека не можа стаць асновай для аднаўлення грамадзянскай згоды ў нашай краіне”.
Як адна з арганізацый-кіраўнікоў Міжнароднай платформы па прыцягненні да адказнасці для Беларусі, з 2020 года Праваабарончы цэнтр “Вясна” адыграў вырашальную ролю ў дакументаванні грубых парушэнняў правоў чалавека, меркавана ўчыненых беларускімі ўладамі і іншымі асобамі напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і пасля іх, каб садзейнічаць намаганням па прыцягненню вінаватых да адказнасці.
Разам з іншай арганізацыяй-сукіраўніком IAPB, Міжнародным камітэтам па расследаванні катаванняў у Беларусі, з 2020 г. “Вясна” дапамагла сабраць інфармацыю і доказы ў больш чым 2200 пацярпелых і іншых сведак з Беларусі, што дазволіла Платформе кансалідаваць, захаваць і прааналізаваць гэтую інфармацыю разам з інфармацыяй з адкрытых крыніц. Платформа ўжо перадала некаторыя з гэтых доказаў Групе Упраўлення Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека, якая вывучае сітуацыю з правамі чалавека ў Беларусі і органы пракуратуры ў Еўропе.
За ўнёсак у прасоўванне правоў чалавека ў Беларусі Алесь Бяляцкі атрымаў Нобелеўскую прэмію міру ў кастрычніку 2022 года, а “Вясна” – прэмію Альбі Фонду Клуні за Справядлівасць у катэгорыі “Справядлівасць для абаронцаў дэмакратыі” ў верасні 2022 года.
Кейт Віньесваран, кіраўнік IAPB, сказала:
“Платформа сур’ёзна занепакоеная прысудам, вынесеным вядомым чальцам партнёрскай арганізацыі Платформы за ажыццяўленне легітымнай праваабарончай дзейнасці, і заклікае беларускія ўлады неадкладна скасаваць прысуды і вызваліць усіх асоб, якія знаходзяцца цяпер у зняволенні паводле палітычна матываваных абвінавачванняў. Чальцы “Вясны” павінны мець магчымасць займацца сваёй важнай працай, не баючыся помсты”.
Сотні праваабаронцаў апынуліся за кратамі пасля жорсткага падаўлення антыўрадавых пратэстаў у 2020 годзе. Пасля прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі, што адбыліся ў жніўні 2020 г. Алесь Бяляцкі і Валянцін Стэфановіч былі затрыманыя па абвінавачванні ва ўхіленні ад выплаты падаткаў, якое ў верасні 2022 года было заменена на абвінавачванне ў кантрабандзе сродкаў і фінансаванні групавых дзеянняў, якія парушаюць грамадскі парадак, што прадугледжвае павелічэнне тэрміну пазбаўлення волі. У зняволенні застаюцца яшчэ тры сябры “Вясны”: Марфа Рабкова, каардынатар валанцёрскай сеткі “Вясны”, валанцёр Андрэй Чапюк і Леанід Судаленка, кіраўнік Гомельскага аддзялення арганізацыі.
Кантакты для СМІ
Пра Міжнародную платформу па прыцягненню вiнаватых да адказнасці для Беларусі
Міжнародная платформа па прыцягненні вінаватых да адказнасці для Беларусі (International Accountability Platform for Belarus) — гэта кааліцыя незалежных няўрадавых арганізацый, якія аб’ядналі свае намаганні для збору, апрацоўкі, верыфікацыі і захавання доказаў сур’ёзных парушэнняў правоў чалавека, што з’яўляюцца злачынствамі супраць чалавечнасці, меркавана здзейсненых беларускімі ўладамі і іншымі суб’ектамі напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і пасля іх. У яе аснове ляжаць намаганні беларускіх праваабарончых арганізацый па зборы інфармацыі аб парушэннях правоў чалавека, учыненых у Беларусі. Больш падрабязную інфармацыю пра Платформу можна знайсці на сайце iapbelarus.org. У склад Платформы ўваходзяць DIGNITY — Дацкі інстытут супраць катаванняў, Праваабарончы цэнтр “Вясна”, Міжнародны камітэт па расследаванні катаванняў у Беларусі і REDRESS.
Contact Us
information
Contact Us
information
